به نقل از «ایرنا»

گل‌هایی که مسموم نبود

تاریخ انتشار: ۱۷ دی ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۷۸۰۴۳۳

به گزارش خبرنگار تاریخ و اندیشه ایرنا، آیت الله خمینی و هوادارانش در پی تسخیر ارتش از درون بودند و نه رویارویی با آن و شعارهایی چون ارتش برادر ماست، خمینی رهبر ماست در راهپیمایی ها شنیده می‌شد. چنین شعارهایی برای شاه که ارتش را مهم ترین نهاد حافظ سلطنت و استقلال ایران می دانست، سخت ناگوار بود.

شاه می‌گوید: البته پرواضح است اساس، به هم زدن و از بین بردن ارتش شاهنشاهی و نیروهای مسلح است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

امروز ارتش نیرومندی دارید. پنج سال دیگر ارتش ایران در حدود خودش برای مملکت چهل میلیونی یکی از ارتش های خوب دنیا خواهد بود و این دستگاه پر از عواطف میهنی و پر از عشق میهنی است و با این ارتش نمی‌توان شوخی کرد. با وجود این ارتش، ایرانستان درست نمی‌شود.

آوردن ارتش به خیابان ها اشتباه بود

در واقع اعلام حکومت نظامی سراسری به دنبال حوادث ۱۷ شهریور به گفته ارتشبد عباس قره باغی رئیس ستاد بزرگ ارتشداران، ضعف درونی ارتش را نشان داد: از دوره نخست وزیری جعفر شریف امامی که این بحران، شدید شد و بعد منجر به اعلام حکومت نظامی در کشور شد، از آن وقت ضعف بیشتر نیروهای مسلح دیده شد.

به نظر ارتشبد فریدون جم نحوه به کارگیری ارتش در خیابان ها اساسا اشتباه بود: اصلا ارتش را هیچ جای دنیا نمی آورند. این طور خرده خرده در کوچه ها و چندین ماه با این به اصطلاح شلوغ کاری ها روبه رو کنند. ارتش نمی تواند یک روز کار پلیس را انجام دهد و یک روز گل بزنند به او، و یک روز او را ماچ کنند و یک روز جلوی رویش عکس شاه را آتش بزنند و فحش بدهند، با این کارها این دیگر ارتش نیست. به علاوه از نظر روانی و از نظر انسجام ارتش هم، ارتش موقعی نیرو دارد که تمرکز داشته باشد. وقتی آن را تکه تکه کردید در هر کوچه پس کوچه، تمام قدرت آن از بین رفته است. ارتش را تکه تکه کردند و متلاشی. از یک طرف ارتش را در کوچه ها می گذاشتند از طرف دیگر به آنها می گفتند خشونت و تیراندازی نکنید.

شیرمان را حلالتان نمی کنیم

به گفته ارتشبد قره باغی، هم ادامه حضور ارتش در خیابان ها و تماس سربازان با مردم آنها را تحت تاثیر قرار داد: یک روز به او دستور می‌دادند که تیراندازی کنید یک روز می‌گفتند دست به اسلحه نبرید. ارتشی همین طور می‌ایستاد و مردم از جلوی آنها رد می‌شدند و تظاهرات می‌کردند و به همه مقدسات مملکت ناسزا می‌گفتند. سرباز هم همین طور نگاه می‌کرد و آرام آرام با تک تک آنها صحبت می‌کردند. تظاهرات کنندگان حتی ارتشی ها را می‌بردند در جاهایی و نفری دویست تومان به آنها پول می‌دادند، یک دست لباس می‌دادند. انقلابیون از راه مذهب در نیروهای مسلح نفوذ می‌کردند. خوب نیروهای مسلح ما هم همه مسلمان و اکثریت آنها شیعه بودند. مثلا در ده، آخوند ده با پدر و مادر سربازان صحبت می‌کرد و مادر نامه می‌نوشت به پسر سربازش که من شیرم را حلالت نمی‌کنم. این ها گزارشاتی بود که به دست ما می‌رسید.

علاوه بر این به نظر داریوش همایون از وزرای جهانگردی و اطلاعات شاه، اکثر فرماندهان ارتش گوش به فرمان شاه بودند و به خود اجازه ابتکار عمل نمی‌دادند: ارتش آن روز ایران نه رهبری داشت نه فرمانده ای، نه ابتکاری داشت و نه جراتی. ارتش فرماندهان درجه دوم داشت و فرمانده درجه اول، شخص شاه بود.

گل ها را زمین بیندازید

سعی شاپور بختیار پس از تصدی نخست وزیری بر این بود که هم جانب انقلابیون را نگه دارد هم اعتماد امرای ارتش را به دست آورد. ارتشبد قره باغی می‌گوید بختیار در جلسه شورای امنیت ملی از ارتش خواستار مدارا شد: بختیار گفت تظاهرکنندگان به سربازها گل خواهند داد و بگویید این گل ها را بگیرند. بعد دو سه نفر از آقایان گفتند این گل ها ممکن است مسموم باشد. بختیار گفت بگویید گل ها را بگیرند و ولی بیندازند زمین و آن را بو نکنند. اما آقایان بدانند اگر از این مردم حرکاتی غیر از گل دادن هم سر زد این ها فعلا باید تحمل کنند و جور و ظلم گذشته را درک کنند.

نگران اف ۱۴

ایالات متحده پشتیبان اصلی شاه هم به گفته ویلیام سالیوان سفیر وقت آمریکا دریافته بود که کار شاه تمام است و حفظ وحدت ارتش تنها ضامن وحدت ایران است: من گفتم تنها وسیله ای که می تواند وحدت ملی را در ایران حفظ کند ارتش است. از نظر دولت آمریکا ارتش باید به نحوی از ورطه درگیری های انقلابی برکنار بماند و با کسانی که سرانجام به قدرت می رسند، توافقی حاصل کند.

در همان ایام ژنرال هایزر معاون سرفرماندهی نیروهای پیمان آتلانتیک شمالی به تهران رفت. یکی از ملاقات های او با ارتشبد قره باغی بود: هایزر گفت آمده ام بگویم دولت آمریکا از ارتش ایران پشتیبانی می‌کند و ارتش ایران هم به نظر ما مصلحت است که از دولت بختیار پشتیبانی کند. البته آن چیزی که به طور خلاصه می توانم بگویم مساله اصلی این بود که ما آخرین و مدرن ترین هواپیمای آمریکایی را خریده بودیم. این هواپیما اف ۱۴ بود و موشک های مخصوص فنیکس (موشک های بسیار پیشرفته آن زمان) داشت. آمریکا به صورتی استثنایی و همزمان این هواپیما را هم به ارتش خود و هم به ارتش ما داده بود. در قرارداد خرید هم قید شده بود که آمریکا در حفظ اسرار این هواپیما و بمب و وسایل آن نظارت خواهد کرد. یعنی هایزر بیشتر برای نظارت در این کار و سایر سلاح ها و امور به ایران آمده بود. هایزر در یکی از جلسات گفت دولت آمریکا و دول غربی از اعلیحضرت پشتیبانی نمی‌کنند. آن وقت من کمیته بحران را دعوت کردم و گفتم وضع این طور است آقایان چه کنیم؟ تنها کاری که به نظر ما رسید این بود که جلوی خمینی، جلوی بی بی سی و جلوی نوار کاست های خمینی گرفته شود. دو روز بعد دیدیم از هایزر خبری نیست، من دنبالش فرستادم که آقا چطور شد؟ گفت: بی بی سی دراختیار ما نیست. گفتیم خوب شما که می‌دانستید در اختیار شما نیست. گفت شما بروید بازرگان و بهشتی را ببینید.

اما به گفته سایروس ونس وزیرخارجه وقت آمریکا ماموریت هایزر در تهران فقط این بود که ببیند چطور می تواند ارتش را حفظ کند: سفر هایزر فقط به خاطر حفظ وحدت ارتش ایران بود و او ماموریت دیگری نداشت.

فکر کتک زدن ژنرال هایزر

اردشیر زاهدی سفیر وقت ایران در واشنگتن هم در این باره نظری دارد: هایزر اصلا حق نداشت به ایران بیاید. ما یک مملکت مستقلی بودیم. من به شاه عرض کردم قربان اجازه دهید به مجرد این که او پا به فرودگاه مهرآباد گذاشت ارتش او را از کشور بیرون یا توقیفش کند. هایزر یک ژنرال خارجی بود و حق نداشت بدون اجازه ارتش و رئیس مملکت پا به ایران بگذارد. بعضی از امرای ارتش آمدند و خواستار توقیف او شدند و حتی یکی از امرای ارتش می خواست هایزر را کتک بزند.

ماموریت هایزر

درباره ماموریت هایزر در ایران صحبت بسیار شده است. برخی آن را برای ترتیب دادن کودتا می دانستند و برخی برای جلوگیری از آن. قره باغی می گوید که هدف هایزر حتی برای ارتشیانی که با او در تماس بودند، هم روشن نبود: هایزر یک روز موافق کودتا بود و روز دیگر مخالف آن. بالاخره اعلیحضرت قبل از تشریف بردن مرا خواستند و گفتند صحبت های کودتا ایجاد ناراحتی کرده است و بختیار هم از این بابت نگران است. شما این را تکذیب کنید. من هم قبل از تشریف بردن اعلیحضرت مصاحبه کردم و گفتم انتظار دارم بعد از خروج اعلیحضرت از کشور، ارتش و ملت رو درروی هم قرار نگیرند. چون اگر ارتش و ملت روبروی هم قرار بگیرند، نه ارتشی باقی خواهد ماند و نه ملتی و البته این آرزوی هیچ ایرانی نیست.

با این تفاصیل کودتای ارتش در ایران منتفی شد. آیت الله خمینی هم در پاریس، درباره شکست دولت نظامی ارتشبد ازهاری گفت: این حکومت نظامی نتوانست بر مردم تاثیر بگذارد. یک مردمی که از جان خودشان گذشته اند دیگر نمی‌شود با حکومت نظامی از آنها جلوگیری کرد.

منبع: انقلاب ایران به روایت رادیو بی بی سی، مرکز نشر اسناد انقلاب اسلامی

برچسب‌ها انقلاب اسلامی ایران داریوش همایون محمدرضا پهلوی امام خمینی

منبع: ایرنا

کلیدواژه: انقلاب اسلامی ایران داریوش همایون محمدرضا پهلوی امام خمینی انقلاب اسلامی ایران داریوش همایون محمدرضا پهلوی امام خمینی نیروهای مسلح حکومت نظامی ارتش ایران قره باغی یک روز

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۷۸۰۴۳۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

فارن‌پالیسی: مفهوم «بازدارندگی» اسرائیل توسط ایران نابود شد

یک رسانه آمریکایی با اشاره به اینکه اسرائیل طی دهه‌های گذشته حساب زیادی روی «بازدارندگی» خود در منطقه باز کرده بود تاکید کرد که علی‌رغم استفاده اسرائیل از همه قدرت نظامی خود، اما ایران و مقاومت فلسطین و لبنان، مفهوم بازدارندگی این رژیم را نابود کردند.

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری دانشجو، نشریه آمریکایی فارن پالیسی در گزارشی به شکست رژیم صهیونیستی در احیای «بازدارندگی» خود اشاره و اعلام کرد که ایران و لبنان و غزه بازدارندگی اسرائیل را شکست دادند.

این مجله آمریکایی با اشاره به اینکه اسرائیل روی بازدارندگی خود و اینکه هیچ طرفی نمی‌تواند آن را مورد هدف قرار دهد حساب زیادی باز کرده بود و مفهوم بازدارندگی از زمان تاسیس رژیم اسرائیل تاکنون همواره بر استراتژی امنیتی آن مسلط بوده است تاکید کرد که «آریل شارون» نخست وزیر وقت اسرائیل می‌گفت که «بازدارندگی سلاح اصلی اسرائیل است یعنی ترس از اسرائیل». همچنین «موشه دایان» وزیر جنگ اسبق اسرائیل در یکی از سخنرانی‌های خود درباره بازدارندگی اسرائیل گفت که «باید اسرائیل را به عنوان سگی هار و خطرناک نگاه کرد که هیچکس جرات آزار و اذیت آن را ندارد».

شکست اسرائیل در احیای بازدارندگی نابود شده خود

فارن پالیسی افزود، بر همین اساس بعد از عملیات ۷ اکتبر ۲۰۲۳ (نبرد طوفان الاقصی) اسرائیل در موقعیتی قرار گرفت که باید قدرت بازدارندگی خود را احیا می‌کرد؛ قدرتی که بعد از عقب نشینی اسرائیل از لبنان در مه سال ۲۰۰۰ از بین رفته بود. اما با این وجود دیدیم که جنگ اسرائیل در غزه شکست خورد و علی رغم اینکه اسرائیل همه قدرت نظامی خود را به نمایش گذاشت، اما نتوانست بازدارندگی خود را احیا کند.

در ادامه این گزارش آمده است که دلیل اصلی این شکست اسرائیل در احیای بازدارندگی خود آن است که هنوز از پیروزی نظامی بزرگ مقابل حماس و وارد کردن ضربه کاری به این جنبش بسیار دور است. از طرف دیگر حملات زمینی ارتش اسرائیل به نوار غزه با محکومیت‌های شدید بین المللی مواجه بوده و همچنین خسارت‌هایی که عناصر مقاومت فلسطین به نیروی زمینی ارتش اسرائیل وارد می‌کنند نگران کننده و زیاد است و همین مسئله موجب افزایش نگرانی‌ها درباره ضعف نیروی زمینی ارتش اسرائیل شده است.

بازدارندگی اسرائیل زیر پای حزب الله

مجله آمریکایی فارن پالیسی در ادامه به عملکرد حزب الله در نبرد طوفان الاقصی مقابل ارتش صهیونیستی اشاره و اعلام کرد که اسرائیل نتوانست پیام قدرت خود را به دشمنانش به ویژه حزب الله برساند و برعکس این موضوع اتفاق افتاد؛ جایی که ضعف اسرائیل و فرسایش بازدارندگی آن آشکار شد.
بر اساس این مقاله، حزب الله و اسرائیل از زمان آغاز جنگ غزه وارد یک درگیری مستقیم در مرز‌های لبنان و اسرائیل (فلسطین اشغالی) شده‌اند و حزب الله ثابت کرده که به حمایت خود از فلسطینی‌ها پایبند است و درگیری‌ها را مدیریت می‌کند. علاوه بر آن حزب الله موفق شد بخش بزرگی از نیروی زمینی ارتش اسرائیل را در شمال اسرائیل (فلسطین اشغالی) نگه دارد؛ بدون اینکه وارد یک جنگ گسترده شود.

رسانه مذکور آمریکایی ادامه داد، علاوه بر آن حزب الله به جای عقب نشینی به سمت شمال رودخانه لیتانی ۸۰ هزار شهرک نشین اسرائیلی را در جبهه شمال مجبور به فرار کرد و این شهرک‌ها تخلیه شدند. حزب الله همچنین با ایجاد یک منطقه حائل در داخل اسرائیل (فلسطین اشغالی) معادله خود را تحمیل کرد که اسرائیل را وادار ساخت در داخل جبهه خود کمربند امنیتی ایجاد کند. در واقع حزب الله با تحمیل شرایط و معادله خود یک توهین جدی به بازدارندگی اسرائیل کرد که حتی موجب شد «گرشون هاکوهن» ژنرال ذخیره ارتش اسرائیل عملکرد این ارتش را در جبهه شمالی شرم آور توصیف کند. هاکوهن گفت که در واقع حزب الله است که در حال حاضر تصمیم می‌گیرد درگیری‌ها متوقف شود یا نه.

ضربه بزرگ ایران به بازدارندگی ساختگی اسرائیل

نشریه فارن پالیسی در ادامه به عملیات تلافی جویانه جمهوری اسلامی ایران علیه رژیم صهیونیستی در داخل سرزمین‌های اشغالی اشاره و اعلام کرد، در حالی که «بنیامین نتانیاهو» نخست وزیر اسرائیل با هدف قرار دادن کنسولگری ایران در دمشق به دنبال تشدید فشار‌ها و قدرت نمایی بود و تصور می‌کرد که اسرائیل همچنان مصون از مجازات است و پاسخی به خاطر این تجاوز خود دریافت نخواهد کرد، اما برعکس این اتفاق افتاد.

فارن پالیسی ادامه داد که از سوی دیگر واکنش اسرائیل به عملیات انتقام جویانه ایران بسیار ناامید کننده بود؛ چه از نظر ماهیت و چه از لحاظ نمایشی، به طوری که حتی «ایتمار بن گویر» وزیر امنیت داخلی کابینه نتانیاهو هم این واکنش اسرائیل را مسخره دانست. این در حالی است که ایران موفق شد از طریق کانال‌های مختلف از جمله سازمان ملل متحد پیام عملیات خود ضد اسرائیل را برساند.

در پایان این گزارش آمده است، بعد از گذشت دهه‌ها می‌بینیم که دکترین استراتژیک اسرائیل تحت سیطره مفهوم «بازدارندگی منحصر به فرد» یا آنچه که شارون آن را «ترس منطقه از اسرائیل» توصیف می‌کرد از بین رفته است و بعد از پرواز پهپاد‌ها و موشک‌های ایرانی بر فراز اسرائیل (فلسطین اشغالی) اسرائیل دیگر نمی‌تواند مفهوم «ترس منطقه از اسرائیل» را حفظ کند. به طور کلی نکته روشن این است که تلاش اسرائیل برای بازگرداندن امنیت خود موفق نبوده است.